Een paar jaar terug vroeg een journaliste me of ik het leven een cadeau vond.
Ik zei: ‘Ja, mensen staan er soms te weinig bij stil dat het zo fijn is hier te mogen zijn. Iedereen is altijd zo gehaast en ‘druk’ bezig. Velen vluchten in van alles en nog wat en zijn zo stekeblind voor mooie ervaringen, ontmoetingen, belevingen, terwijl je ook naar dingen kunt kijken, en voelen hoe mooi en bijzonder ze zijn.
Een studente van de Universiteit van Gent vroeg me onlangs:
“Hoe ervaar jij je beperking en heeft je beperking invloed op je leven? Wat zijn de blokkades naar integratie?”
Ik vind en ervaar mijn blindheid niet per se als een beperking.
Het is de maatschappij die er vaak een beperking van maakt en zo blokkades naar eerlijke integratie optrekt. Het zijn de hardnekkige ingebakken gedachten en vooroordelen over mijn visueel probleem, die mij en vele anderen, belemmeren in groei.
Het zijn niet mijn “niet” ziende ogen die mij kansen ontnemen maar wel de hardnekkige vooroordelen omtrent mijn blindheid.
Onbekend = onbemind?
Mensen hebben bij het zien van een fysiek mankementje bij een ander, de onhebbelijke gewoonte om zonder kennis te maken met de persoon zelf, in zijn of haar plaats te beslissen wat hij of zij wel niet kan. Waardoor alles bij voorbaat gedoemd is te mislukken.
Ik veroordeel niet want deze manier van omgaan met mensen met en beperking komt wellicht uit een vorm van bezorgdheid.
Gewoon een mens
In de eerste plaats is er de unieke persoonlijkheid die maakt wie je bent. Ervaringen, ontmoetingen, belevenissen die je hebben gekneed tot de persoon die je nu bent. Pas later zorgt de verworven fysieke beperking voor extra ervaringen, waardoor hier en daar een iets andere aanpak nodig is.
Wat mensen uit het oog verliezen is dat de meeste blinden of slechtzienden al hun ganse leven lang met het ‘falen’ van hun ogen hebben leren omgaan. Dat ze al een lange weg naar integratie hebben afgelegd binnen de visuele wereld.
Naast de persoonlijkheid is ook de sociale context en het tijdstip of de manier waarop je een visuele beperking hebt verworven enorm belangrijk.
In welk nest ben je geboren? Neemt je omgeving het helemaal van je over? Of geven de mensen je de kans om te ontdekken hoe je binnen je eigen mogelijkheden de dingen zelf kan aanpakken?
Krijg je waar nodig ondersteuning of word je helemaal aan je lot overgelaten?
Was het licht al van bij je geboorte uit, of overkwam je dit na een ongeval, ziekte, als tiener, puber, jongvolwassenen, ouderling?
Blindemannetje
Even bij wijze van inleving de ogen dicht knijpen of ’s nachts het licht uit laten en schuifelend je weg in de kamer vinden. Vele perfect ziende ogen slagen er niet in om als blindemannetje de deur te vinden zonder te struikelen of zonder pijnlijke botsing.
Het blindemannetje spelen kan soms beangstigend over komen, geeft aan goed ziende ogen de bevestiging dat je behoorlijk hulpeloos bent wanneer het licht uit gaat. “oei oei ik zou dat toch niet kunnen hoor zo op de tast door het leven gaan.”, denken ze heel vaak.
Dus wat bij een inleef moment niet lukt, lukt ook zeer zeker voor de ECHT blinde medemens niet.
Deze gedachte is geen eerlijke, realistische gedachte maar voor velen wel een maatstaf.
Niet blind
Fysiek blind zijn is in mijn beleving niet hetzelfde als niets meer kunnen zien. Ik weet dat deze uitspraak voor velen wringt. Wanneer ik luid verkondig dat ik niet ‘blind’ ben, komt er steevast protest. Dat mijn ogen niet kunnen kijken, bezorgt mij heel zeker praktische obstakels en bekommernissen.
Neen, Ik zie niet of er vlekken zitten op mijn jas, broek of trui van mijn kind.
Neen, ik kan geen stadsplannetjes lezen.
Ja, ik kan fietsen, maar dan achterop op een tandem die moet worden bestuurd door een paar goed ziende ogen.
Neen ik kan mijn wagen niet zelf besturen.
Ja, ik kan wandelen, maar heb een witte taststok nodig om te voelen waar ik loop en te kunnen navigeren tussen de obstakels op een voetpad. Het muisje dat de kat als cadeau heeft meegebracht en op het terras heeft gelegd, ontdek ik helaas pas wanneer ik het plattrap.
Neen, na een storm zie ik niet hoe de wind mijn tuin heeft verbouwd en of hij met de inhoud van de vuilniszak heeft gespeeld.
Ja, ik kan de post uithalen, maar heb wel een scanmachine of vrijwilliger nodig die de brieven voorleest.
Neen voor het uitwaaien aan zee, een festivalbezoek, een dagje naar het pretpark met mijn kind of een reisje naar de zon … Dat lukt niet zonder begeleiding.
Ik kan nog even doorgaan…
Beetje boos
Natuurlijk ben ik soms door het falen van mijn ogen intens ongelukkig.
Er zijn van die dagen dat ik in bed kruip, lig te janken, gekwetst en boos ben. Omdat ondanks mijn ontelbare getuigenissen of medewerking aan projecten Sommige mensen telkens opnieuw zo hardnekkig kortzichtig naar me blijven kijken.
Aard van het beestje
Ik besloot me niet te wentelen in pijn en verdriet. Niet alleen te kijken naar verhalen van ‘lotgenoten’, maar er ook daadwerkelijk iets mee te doen. Ik besloot vooral intenser te luisteren naar mijn innerlijke ik. Te durven vertrouwen op mijn aanvoelen van, het vastpakken van kansen die me werden of worden getoond.
Ik hou er van te springen, kansen te grijpen, mijn dromen na te jagen en zo mijn weg te vinden.
Door je onder te dompelen in het leven ontdek je pas echt of die zogenaamde drempel wel een drempel hoeft te zij. En of die grens, wel een grens is.
Ik blijf ervoor kiezen om in een eerlijke open communicatie te gaan met de visuele wereld.
Ik vind het heerlijk om samen uit te zoeken hoe ik toch op mijn manier mijn ding kan doen en zien.
Integratie is luisteren naar en leren van elkaar.
Kiezen voor geluk
Ik ben vooral intens dankbaar! Dankbaar voor de zogenaamde kleine dingen. Een vriendelijk woord, een gulle lach, de warmte van de zon, een betaalbaar huis, overvloed aan water en voedsel.
Een warme knuf van mijn zoon of kleinen neefje, voor alles wat mij gewoon spontaan lukt.
Ik ben oprecht dankbaar voor iedereen die ik al op mijn weg heb ontmoet. Dankzij ieder van jullie kreeg ik kansen en inzichten en sta ik waar ik nu sta.
Mijn geweldige vrienden, kennissen, maar ook u die me gewoon onderweg tijdens bijvoorbeeld het werk begeleidde of begroette. Stuk voor stuk is iedere ontmoeting een uniek schakeltje in mijn verhaal.
En ja, het leven is een uniek cadeau!
Warme groet — Monique